Wat is histologie?

Histologie betekent ‘weefselleer’, het onderzoek van de bouw en de bijzondere functies (specialisaties) van weefsels.

Op de afdeling Histologie komt weefsel binnen dat door huisartsen en medisch specialisten is afgenomen. In de meeste gevallen gaat het om kleine stukjes lichaamsweefsel (biopten), maar soms betreft het hele organen of lichaamsdelen. De wijze van aanleveren verschilt per soort materiaal; in de inzendinstructies staat vermeld welk materiaal op welke wijze dient te worden ingezonden. 

De gezamenlijke koeriersdienst van de laboratoria Pathologie en Microbiologie haalt het weefsel op bij de ziekenhuizen en een groot aantal huisartsenpraktijken. Zie hiertoe het overzicht Afhaalcentra & lichtingstijden. Na ontvangst wordt het weefsel door een team van zo'n 40 analisten volgens vaste protocollen bewerkt, voordat het m.b.v. een microscoop kan worden beoordeeld door de patholoog.

Proces

Als eerste krijgt het onderzoek bij binnenkomst een uniek nummer, zodat het kan worden gemonitord waar het zich in het proces bevindt. Bij klein patiëntmateriaal, o.a. biopten, beschrijft een analist de kenmerken van het weefsel (aantal, grootte, afwijkingen, etc.) en sluit het in een cassette. Groot patiëntmateriaal (deel of gehele organen) wordt na ontvangst eerst door een analist voorbewerkt (openen, spoelen, wegen, etc.) en voor één nacht op verse formaldehyde 4% geplaatst voor verdere fixatie. De volgende dag wordt het door een analist/patholoog beschreven en enkele tot meerdere relevante plakjes worden ingesloten in een cassette. Het materiaal gaat vervolgens verder voor verwerking tot een coupe voor de microscopische beoordeling.

De cassettes worden in een doorvoermachine (tissueprocessor) geplaatst voor ontwatering en impregnatie met paraffine. Hierna wordt het weefsel handmatig ingebed (inblokken) in paraffine. Uit deze paraffineblokjes snijdt de analist flinterdunne plakjes (coupes) van 0,002 millimeter. De coupes worden op objectglaasjes geplakt en krijgen daarna in een zogenaamde 'kleurstainer' een HE-kleuring (HE = Hematoxyline en Eosine). Deze kleuring zorgt ervoor dat de coupes paarsblauw en roze oplichten waarmee afwijkingen op weefsel- en celniveau onder een microscoop zichtbaar worden.

De gekleurde coupes worden gedroogd en onder de pathologen verdeeld. Hierbij wordt er rekening gehouden met de diverse (sub)specialisaties van de pathologen. Na het toekennen worden de coupes met een speciale scanner gedigitaliseerd. In deze scanner wordt een fysieke coupe digitaal gemaakt. De gesneden coupe kan op deze wijze zowel onder de microscoop als digitaal beoordeeld worden.

Na al deze bewerkingen, die twee tot drie dagen in beslag kunnen nemen stelt de patholoog de diagnose op basis van het beeld dat de gekleurde coupe laat zien. Vaak worden naast de HE-kleuring en andere histochemische kleuringen ook andere technieken toegepast zoals immunologisch onderzoek en DNA-analyse. De patholoog informeert de behandelend arts over de diagnose.

Analist snijdt een coupe van een paraffineblokje

Bij LabPON worden op jaarbasis circa 65.000 weefselstukjes 'standaard' histologisch onderzocht.

Vriescoupe

Het komt regelmatig voor dat er gevraagd wordt om tijdens een operatie direct weefselmateriaal te onderzoeken. In zo'n geval wordt er een vriescoupe gemaakt, ‘sneldiagnostiek’ met een voorlopige uitslag. Daarnaast kan er een oproep worden gedaan voor een obductie, onderzoek op mensen die zijn overleden. Een obductie wordt op verzoek van de behandelend Arts (met toestemming patiënt/familie) uitgevoerd om de doodsoorzaak vast te stellen of om meer te weten te komen over de invloed van de behandeling op het ziekteproces.

Archief

LabPON bewaart conform de Nederlandse wetgeving/richtlijnen het onderzochte materiaal in een eigen archief. Er zijn 3 archieven; een archief voor het restmateriaal (na uitsnijden), blokjes archief en een coupe archief. Daarnaast worden de patiëntgegevens digitaal opgeslagen bij het Pathologisch Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archief (PALGA). Meer informatie hierover staat in de folder Pathologieonderzoek.